XPS (Ekstrüde Polistiren), polistiren reçinesinden ekstrüzyon yöntemiyle üretilen, homojen yapıya sahip köpük formunda bir yalıtım malzemesidir. 

1940'lı yıllardan bu yana güvenle kullanılan bu malzeme, bugün dünya genelinde yıllık 15-20 milyon m³'lük kullanım hacmiyle ısı yalıtım endüstrisinin öncü malzemelerinden biri konumundadır.

XPS, çok yönlü özellikleri sayesinde başta inşaat olmak üzere birçok farklı sektörde yaygın olarak kullanılmaktadır:

• İnşaat sektöründe: Dış cephe, çatı, zemin, bodrum ve perde duvarlarında tercih edilir.
• Yapı yalıtımında: Özellikle çatı ve zemin yalıtımı için etkili bir çözüm sunar.
• Soğuk depolarda: Yiyecek ve içeceklerin korunması için kullanılır.
• Yol ve havalimanı yapımında: Zemin yalıtımı uygulamalarında tercih edilir.
• Ambalaj endüstrisinde: Hassas ürünlerin taşınması ve saklanması için kullanılır.
• Endüstriyel uygulamalarda: Isı, ses ve koruyucu ekipmanlar için tercih edilen bir malzeme olarak karşımıza çıkar.

XPS Çeşitleri Nelerdir?

XPS, proje gereksinimlerine ve kullanım koşullarına göre farklı çeşitlerde üretilebilen çok yönlü bir malzemedir:

• Standart XPS: Her türlü projede kullanılabilen ve fazla detay gerektirmeyen XPS çeşididir. Güçlü su yalıtımı, nem ve ısıya karşı direnci sayesinde sektörde en çok tercih edilen malzemedir.
• Yüksek Mukavemetli XPS: Standart XPS'den daha güçlü olan bu malzeme, ekstra mukavemet gerektiren projelerde tercih edilir. Otoyol, havalimanı ve limanlar gibi projelerde kullanılabilir.
• Su Geçirmez XPS: Diğer XPS çeşitlerine göre suya karşı daha dirençli bir malzemedir. Duş, banyo ve dış cephe gibi suyla teması yüksek olan bölgelerde tercih edilir. Su emme oranını minimum seviyede tutan bir yapıya sahiptir.
• Yanmaz XPS: Yangına karşı son derece etkili olan bir XPS çeşididir. Plaza gibi büyük binalarda yangın güvenliğini sağlamak amacıyla tercih edilir.
• UV Dirençli XPS: Bu XPS çeşidi yoğun yapısı ile UV ışınlarına karşı oldukça etkilidir. Güneş ışığının yoğun olduğu açık alanlarda kullanılır.

Ekstrüde Polistiren (XPS) Nasıl Üretilir?

XPS üretim süreci, yüksek teknoloji gerektiren karmaşık bir süreçtir ve aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır:

• Malzeme Hazırlığı: XPS üretiminin gerçekleştirilebilmesi için gerekli olan en önemli malzeme polistiren reçinesidir. Petrol türevlerinden üretilen bu malzemenin yanı sıra ek ürünler, renklendiriciler ve diğer katkı maddeleri de kullanılmaktadır.

• Reçine Erimesi: Ekstrüzyon sürecine geçilebilmesi için reçinenin eritilmesi gerekmektedir. Polistiren reçine boncukları veya granülleri ekstrüdere beslenir ve çok yüksek sıcaklıklarda eriyene kadar ısıtılarak viskoz sıvı haline getirilir.

• Ekstrüzyon (Döküm): Erimiş haldeki polistiren reçinesi, ekstrüzyon makinesinin içerisinden geçirilerek homojen bir şekilde dağıtılır. Bu noktada karışıma renklendirici boyalar ve ürünün genleşmesini sağlayan şişirme maddeleri eklenir. 

• Soğutma: Soğuma işlemi ile ekstrüzyondan çıkan reçinenin sertleşmesi ve istenen yoğunluğa ulaşması sağlanır.

• Kesme ve İşleme: Reçine levhalar soğumalarının ardından istenen boyutlarda kesilir. Kesme ve işleme işlemi sırasında levhalardaki pürüzler giderilir.

• Özelleştirme: Proje detaylarına göre XPS levhalar özelleştirilebilir. Farklı kalınlıklar, çeşitler ve desenler oluşturularak üretilebilirler. En yaygın kullanılan kalınlıklar arasında 13 ve 15 cm gibi standart ölçüler bulunmaktadır.

Isı Yalıtımında XPS'in Faydaları (Avantajları) Nelerdir?

XPS, üstün teknik özellikleri sayesinde ısı yalıtım sektöründe pek çok avantaj sunmaktadır. 

Enerji verimliliğinden çevre dostu yapısına, dayanıklılığından uygulama kolaylığına kadar geniş bir fayda yelpazesine sahip olan XPS'in başlıca avantajları aşağıdaki tabloda detaylandırılmıştır.

Sıkça Sorulan Sorular

XPS hakkında merak edilen konular ve kullanım detayları hakkında sıklıkla sorulan soruları aşağıda yanıtladık.

XPS hammaddesi nedir?

XPS'in temel hammaddesi polistiren reçinesidir. 

Bu reçine, iki petrol ürünü olan benzen ve etilenden elde edilen sentetik bir hidrokarbon polimeridir. 

Üretim sürecinde polistiren reçinesinin yanı sıra ek ürünler, renklendiriciler ve çeşitli katkı maddeleri de kullanılarak malzemeye istenen özellikler kazandırılmaktadır.

Polistren köpük nedir?

Polistiren köpük, polistiren reçinesinden ekstrüzyon yöntemiyle üretilen kapalı hücreli, sert bir termoplastik yalıtım malzemesidir. 

Homojen yapısı ve köpük formundaki üretim şekliyle yüksek ısı yalıtım verimliliği sağlar. Bodrum katından çatıya kadar tüm inşaat seviyelerinde konut binalarının ısı yalıtımı için yaygın olarak kullanılmaktadır.

XPS mantolama nedir?

XPS mantolama, dış cephelerde XPS levhalarının kullanılarak yapılan yalıtım işlemidir. 

Bu yöntem ile binaların enerji verimliliği artırılarak iç mekanlarda konforlu ortamlar oluşturulur. Yalnızca yeni inşa edilen binalarda değil, mevcut binalarda da sonradan uygulanabilir ve sürdürülebilir yapılar oluşturmak için sıklıkla tercih edilen bir yöntemdir.

Ekstrüde polistiren (XPS köpük) neyle yapıştırılır?

XPS köpük, özel yalıtım yapıştırıcıları ve mekanik bağlantı elemanlarıyla yapıştırılır. 

Kullanılacak yapıştırıcının XPS ile uyumlu olması ve çözücü içermemesi önemlidir. 

Uygulama yüzeyine ve proje gereksinimlerine göre hem yapıştırıcı hem de mekanik sabitleme yöntemleri birlikte kullanılabilir.

XPS analizi ne demek?

XPS analizi, malzemenin teknik özelliklerinin laboratuvar ortamında test edilmesi ve değerlendirilmesi işlemidir.

Bu terim aynı zamanda "X-ray Photoelectron Spectroscopy" açılımı ile de bilinmektedir. 

Analizde XPS'in ısı iletkenlik değeri, basınç dayanımı, su emme oranı, boyutsal kararlılık ve yangın direnci gibi kritik özellikleri ölçülür. Analiz sonuçları, malzemenin proje gereksinimlerine uygun olup olmadığının belirlenmesinde kullanılır.