• Mimari Proje

  M artı D Mimarlık

Otomotiv endüstrisine nitelikli ara eleman yetiştirmek amacıyla, Uludağ Taşıt Araçları ve Yan Sanayi İhracatçıları Birliği (UTAYSİB) tarafından 2008 yılında davetli “UİB Otomotiv Anadolu Teknik Lisesi Mimari Avan Proje Yarışması” düzenlenmiş ve yarışmaya davet edilen 13 farklı ofisin önerileri arasından M+D Mimarlık’ın projesi uygulanmak üzere seçilmiştir.

Bursa kent merkezine 25 km uzaklıktaki Nilüfer ilçesine bağlı Görükle’nin çeperinde yer alan proje alanı; sosyal konut amaçlı yeni yerleşimler, küçük sanayi yapıları ve tarım arazileriyle çevrili yarı-kırsal bir doku sunmaktaydı. Arazide zeytinlik varlığı ve topoğrafik eğim dışında güçlü bir fiziksel referans bulunmadığından, dış çevrenin tanımsızlığı içe dönük bir kurguyu zorunlu kılıyordu. Bu nedenle yapının kendi iç bağlamını üretmesi ve bu bağlamın fiziksel olduğu kadar sosyal ve tarihsel kaynaklara da dayanması hedeflendi.

Bu doğrultuda Görükle’nin tarihsel katmanları araştırıldı. “Görükle” adının Rumcadaki “Kouvouklei” kelimesinden türediği ve “yeşillik/mesire” anlamına geldiği bilgisi, tasarımın kavramsal kaynağını doğrudan besleyen önemli bir veri oldu. Arazinin en çarpıcı niteliği olan ve geçmişin izlerini taşıyan zeytinlik, tasarımın yönlendirici unsurlarından biri olarak ele alındı. Ayrıca eğimli yeşil topografya ve henüz karakterini oluşturmamış yarı-kırsal çevre de içe dönük bir yaşantı kurgusunu güçlendiren unsurlar arasında yer aldı.

Zeytinliğin korunması temel ilkelerden biri olarak belirlendi. Bu doğrultuda program parçalanarak kütleler eğim boyunca kademelendirilmiş, zeytinliğe dokunulmayan bir yerleşim organizasyonu geliştirilmiştir. Farklı kotlarda oluşturulan terasların bir bölümü öğrenciler için açık alan olarak düzenlenmiş, bir bölümü ise yeşil sürekliliğini sağlamak amacıyla doğal peyzajla bütünleştirilmiştir. Zeytinliğin korunmasına dair alınan bu kararın jüri değerlendirmesinde birinciliğe doğrudan etki ettiği, yarışma sonrası açıklanan jüri raporuyla netlik kazanmıştır.

Eğimin sunduğu olanaklardan yararlanılarak eğitim birimlerinin bitki örtüsüyle bütünleşmesi sağlanmış, yurt ve lojman birimleri ise bu yeşil tabakanın üzerinde, zeytinliğe yönelerek konumlandırılmıştır. Böylece eğitim hayatı ile barınma işlevleri ayrıştırılmış, ancak aynı yapısal sistem içinde dengeli bir ilişki kurmaları sağlanmıştır.

İçe dönük tasarım kararı, çağdaş eğitim pedagojisinin gerektirdiği sosyal, geçirgen ve etkileşim odaklı mekânların oluşturulmasını da beraberinde getirmiştir. Eğitim birimleri, sosyal alanlar, kültürel birimler ve spor salonu; iç galeriler ve avlular aracılığıyla birbirine bağlanan esnek, geçirgen bir mekânsal kurgu içinde ele alınmıştır. -8.00 ile +7.00 kotları arasında dört katı birbirine bağlayan iç galeri; kırılarak ilerleyen, yer yer masifleşen, şeffaf çeperli, çizgisel bir “iç sokak” ve aynı zamanda devingen bir performans alanı olarak tasarlanmıştır. Spor salonu önünde genişleyen bölüm, kapalı bir “oyun avlusu”na dönüşerek sirkülasyonu yavaşlatan ve biriktiren bir mekân niteliği kazanmıştır. Galerinin dış mekânla ilişkisi atölye kütleleri arasında oluşturulan “işlik avluları” ile güçlendirilmiştir. Üst kotlarda ise iç sokağın “yeşil amfi” ile zeytinliğe açılması sağlanarak, iç-dış süreklilik bütüncül bir kurgu haline getirilmiştir.

Proje, mimari dili, yapım teknolojisi ve ölçeği açısından ofisin çalışma alışkanlıklarında kalıcı değişikliklere yol açmıştır. İşverenin yapıyı bir yıl içinde tamamlamak istemesi, brütalist bir dilin benimsenmesini ve kuru montaj tekniklerinin tercih edilmesini gerektirmiştir. Betonarme karkas sistem, dairesel kesitli tek kullanımlık kâğıt kalıplarla imal edilmiş kolonlarla desteklenmiş; dış cephede ısı köprülerini engellemek için fiber takviyeli beton paneller kullanılmıştır. İç galeride köprü ve merdivenler paslanmaz çelikten üretilmiştir. Uygulama projelerinin iki ayda tamamlanması ve 30.000 m²’lik kompleksin toplam 16 ay içinde inşa edilmesi, proje sürecinin zorlu ancak nitelikli bir üretimle sonuçlandığını göstermektedir.

Türkiye’de alanında ilk olma özelliğini taşıyan OİB Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, 2010–2011 eğitim yılında 180 öğrenciyle faaliyete başlamış; bugün ise toplam 720 öğrenciye 6 farklı programda eğitim vermektedir. Yapıda 24 derslik, laboratuvarlar, 6 atölye, 300 öğrenci kapasiteli pansiyon, 720 kişilik spor salonu, 511 kişilik çok amaçlı salon ve lojman birimleri bulunmaktadır. Aradan geçen yıllara rağmen, mekânların akışkan, geçirgen ve sosyal niteliklerini koruduğu; öğrenciler, yöneticiler ve ziyaretçiler tarafından ilgiyle kullanılmaya devam ettiği görülmektedir.

Proje Künyesi